Sadzenie róż

Druga połowa października jest świetnym czasem na sadzenie róż kupionych z odkrytym korzeniem. Takie sadzonki teraz są łatwo dostępne, w dobrej cenie i na pewno uda się znaleźć odmianę pasującą do ogrodu. Najlepiej sadzić je grupami, tak by tworzyły plamy kolorystyczne.

Najpierw należy przygotować odpowiednie miejsce dla roślin. Powinno być to stanowisko słoneczne (tylko wtedy kwitnienie będzie obfite), w miarę osłonięte. Róże preferują gleby żyzne, ale niezbyt wilgotne. Na bardzo suchych terenach dadzą radę tylko, gdy będą podlewane regularnie.

Rabatę, na której planujemy posadzić rośliny, odchwaszczamy i przekopujemy (najlepiej z przekompostowanym obornikiem) na głębokość 30-40 centymetrów. W tym czasie sadzonki moczymy w wiadrze z wodą, aby odpowiednio się nawodniły.

Dla każdej rośliny kopiemy dołek odpowiedniej wielkości, tak aby korzenie miały sporo miejsca. Zasypujemy ziemią, lekko udeptujemy i obficie podlewamy. Na górze usypujemy 15-20 centymetrowy kopczyk z ziemi przemieszanej z kompostem, kory czy liści, który zabezpieczy korzenie przed mrozem. Gdy pady deszczu są małe, podlewamy do mrozów.

Cięcie rozpoczynamy dopiero pierwszej wiosny po posadzeniu. W następnych latach (z wyjątkiem róż wielo- i wielko-kwiatowych) wycinamy już tylko zaschnięte, chore lub zbyt gęste pędy. Pamiętajmy także o usuwaniu zaschniętych kwiatów, co pobudza roślinę do bardziej obfitego kwitnienia.

Jeśli nie zdążyliśmy posadzić róż teraz, zostaje jeszcze termin wiosenny, gdy gleba rozmarznie. Wtedy jednak rośliny mają mniej czasu na odpowiednie ukorzenienie się zanim przyjdzie suchy okres lata i wzrost może być słabszy. Należy zwrócić wtedy uwagę na regularne podlewanie.

Anna Domańska-Maksymowicz

Rozchodniki – ozdoba jesiennych rabat

W tej grupie znajduje się wiele gatunków różniących się kształtem, wysokością oraz czasem kwitnienia. O tej porze roku, aż do zimy szczególnie malownicze są gatunki wysokie – rozchodnik okazały (Sedum spectabile) czy rozchodnik ogrodowy (Sedum hybridum).

Sedum ‚Matrona’ fot. http://www.pinterest.com/owcaa/

Kwiaty Sedum ‚Matrona’ fot. http://www.pinterest.com/owcaa/

Byliny te są malownicze prawie przez cały sezon. Na wiosnę pojawiają się nowe pędy, które szybko pokrywają się liśćmi, a w lecie zielonkawymi pąkami kwiatów. Pod koniec lata (sierpień) zaczynają rozwijać się kwiaty, przybierając różowo-purpurowy kolor. Kwitnienie trwa czasem aż do października/listopada. Kwiaty są miododajne i wabią pszczoły oraz motyle.

Sedum ‚Matrona’, Allium tuberosum, Hordeum jubatum fot. http://www.pinterest.com/owcaa/

Rozchodniki, ze względu na grube pędy i duże mięsiste liście, kumulują zapasy wody i bez problemu znoszą suche, słoneczne stanowiska. Wymagania glebowe też nie są duże, preferują gleby lekkie, przepuszczalne, nie tolerują nadmiaru wilgoci. Wczesną jesienią dobrze usunąć przekwitłe kwiatostany zanim pojawią się nowe.

Najlepiej prezentują się na brzegach rabat posadzone po kilka sztuk. Stanowią świetną ozdobę jesiennej rabaty, także już w czasie przymrozków, gdy majestatyczne sylwetki rozchodników pokrywają się szronem czy śniegiem. Dobrze wyglądają posadzone z wysokimi (miskanty) lub niskimi trawami (kostrzewy). Odmiany o fioletowych liściach (Sedum hybridum ‘Matrona’) świetnie komponują się z zielonymi krzewami posadzonymi jako tło. Można także posadzić odmiany o liściach zielonych i białych kwiatach (Sedum spectabile ‘Star Dust’) na tle ciemnoczerwonych odmian krzewów np. berberysów czy krzewuszek.

Sedum, Stipa tenuissima fot. http://www.pinterest.com/owcaa/

Sedum ‘Matrona’, Stipa tenuissima, Aquilegia, Penstemon ‘Garnet’, Linaria purpurea, Achillea Cerise Queen, Gaura lindheimeri fot. http://www.pinterest.com/owcaa/

Dobrze sprawdzają się także jako elementy ogrodu żwirowego czy skalnego oraz obwódki kwietników sezonowych np. w na skwerach miejskich.

Gatunki:

• Sedum hybridum ‘Matrona’ – łodygi i liście purpurowo nabiegłe, kwiaty jasnoróżowe, kwitnie VIII-IX, dorasta do 60 centymetrów
• Sedum spectabile ‘Star Dust’ – liscie zielone, kwiaty białe, kwitnie VIII-IX, dorasta do 35 centymetrów
• Sedum spectabile ‘Carmen’ – kwiaty ceglastoczerwone
• Sedum spectabile ‘Brilllant’ – jasnozielone liście, intesywnie różowe kwiaty

Anna Domańska-Maksymowicz

Roślina tygodnia – pięknotka Bodiniera ‘Profusion’

Pięknotka (Callicarpa Bodinieri) jest szczególnie piękna jesienią i zimą, gdy już opadną liście. Wtedy na nagich gałęziach zostają tylko fioletowo-purpurowe kuliste owoce zebrane w kuliste grona. Występują nawet na dość młodych roślinach, więc widok jest oszałamiający. W odmianie ‘Profusion’ owoce są wyjątkowo obfite. Gałęzie można wykorzystywać także do jesiennych bukietów.

Jest to średniej wielkości krzew, dorastający do 2-3 metrów. Wymaja jednak stanowiska ciepłego i osłoniętego, ponieważ jest wrażliwy na mrozy (polecany do zachodniej części Polski). Młode krzewy należy zabezpieczać na zimę, a korzenie przykrywać grubą warstwą kory. Gdy zmarznie, należy wyciąć przemarznięte gałęzie, a krzew szybko się zregeneruje.

Należy sadzić w większych grupach, gdyż rośliny zapylają się krzyżowo.

Anna Domańska-Maksymowicz

Żywopłoty

Jesień jest idealną porą na założenie żywopłotu z roślin liściastych. Od połowy października możemy sadzić rośliny ‘z gołym korzeniem’, które są bardzo tanie i kupuje się je na pęczki. Dobrze o tym pamiętać, gdyż na żywopłot potrzebujemy zwykle dość dużą ilość roślin. Należy jednak zwrócić uwagę na jakość roślin, aby korzenie nie były uschnięte, sadzonka w miarę rozgałęziona, a roślina wyglądała zdrowo.

Na początku czeka nas decyzja, jakiego typu żywopłot chcielibyśmy posadzić – formowany czy naturalny, swobodny. Wszystko zależy od charakteru ogrodu oraz tego czy planujemy (mamy czas, narzędzia i wiedzę) często go przycinać.

Żywopłoty formowane

Żywopłot formowany pasuje do ogrodów nowoczesnych, geometrycznych czy historyzujących, świetnie się też sprawdza, gdy na działce mamy niewiele miejsca. Wiąże się z nim jednak konieczność częstszej pielęgnacji i regularnego cięcia, aby zachował piękny kształt przez długi czas.

Żywopłot bukowy jesienią

Żywopłot grabowy latem

Gatunki krzewów na żywopłoty muszą dobrze znosić częste cięcie. Najlepiej sprawdzają się na niższe żywopłoty (do 1 m):

• berberysy (Berberis thunbergii/koreana) – małe wymagania glebowe, piękna kolorystyka jesienna
• bukszpany (Buxus sempervirens) – znoszą zacienienie, rosną bardzo powoli, mało odporne na mrozy
• ligustry (Ligustrum vulgare) – odporność na suszę i cień, ale preferują stanowiska słoneczne, mało atrakcyjne zimową porą
• irga lśniąca (Cotoneaster lucidus) – małe wymagania glebowe, gleby lekkie przepuszczalne, jesienią dekoracyjne, pomarańczowe owoce, stanowisko słoneczne
• tawuły (Spiraea sp.) – małe wymagania glebowe, światłożądne, odporne na mrozy
• ogniki (Pyracatha sp.) – preferują stanowiska słoneczne, wrażliwe na silne mrozy, dekoracyjne owoce
• pięciorniki (Potentilla fruticosa) – bardzo odporne na suszę, stanowiska słoneczne, małe wymagania glebowe, odporność na mrozy
• cis (Taxus baccata) – iglasty, gleby świeże, wapienne, cieniolubny, nie całkiem mrozoodporny, można przesadzać nawet starsze egzemplarze (zwarta bryła korzeniowa)

Na wyższe proponowane są gatunki drzewiaste:

• graby (Carpinus betulus) – znoszą cień, gleby żyzne, świeże, lekko wapienne, zaschnięte liście pozostają do wiosny, dając wrażenie osłonięcia
• buki (Fagus sylvatica) – znoszą cień, gleby żyzne, dobrze napowietrzone, nie znoszą silnych mrozów, zaschnięte liście pozostają do wiosny, dając wrażenie osłonięcia
• klon polny (Acer campestre) – znosi cień, odporny na suszę, brak wymagań glebowych, kwiaty miododajne

Gdy już wybierzemy gatunek, przychodzi czas na sadzenie. Na początku należy przygotować podłoże, pozbyć się chwastów i jeśli ziemia nie jest urodzajna, przekopać ją z kompostem. Jeśli kupiliśmy sadzonki z gołym korzeniem, to należy je namoczyć na 2-3 godziny w wiadrze, jeśli mamy rośliny w doniczkach zanurzyć całe doniczki. Formowane żywopłoty najlepiej sadzić w dwóch rzędach naprzemiennie, co 25-30 centymetrów, aby posadzić rośliny prosto, dobrze pomóc sobie rozciągniętym sznurkiem. Po posadzeniu podlewamy obficie i przysypujemy rabatę korą, by zapobiec nadmiernemu parowaniu. Przycinamy od razu po posadzeniu na wysokość 20-30 centymetrów, nawet jeśli rośliny są duże – to pomoże sadzonkom rozkrzewić się i zagęścić żywopłot od spodu (jeśli sadzimy jesienią, można z tym poczekać do wczesnej wiosny). Potem w czerwcu znów skrócić nowe przyrosty, ostatnie cięcie wykonać w drugiej połowie lata. Gdy żywopłot osiągnie wymagane rozmiary, korygujemy jego kształt, tnąc nawet co miesiąc.

Cięcie żywopłotu

Żywopłoty nieformowane

Tego typu żywopłoty są bardzo malownicze, dają możliwość zestawiania kilku gatunków, ukazują naturalną sylwetkę roślin, pełne kwitnienie. Jednak wymagają znacznie większej powierzchni na działce, gdyż rośliny dorastają do swoich naturalnych rozmiarów, w zależności od gatunku często 3-4 metrów szerokości. W tym przypadku można stworzyć kompozycję z kilku gatunków, co pozwoli urozmaicić żywopłot. Należy jednak unikać dużej ilości roślin o ciemnych, czerwonych liściach, gdyż może wprowadzać to mroczny nastrój. Unikajmy także zestawień zbyt krzykliwych, naprzemiennych (na zmianę rośliny o ciemnych i jasnych liściach), gdyż może to być zbyt rażące w odbiorze. Najlepiej stworzyć kompozycję z większej ilości danego gatunku, przeplatając je czasem z roślinami kwitnącymi w innym terminie.

Żywopłoty nieformowane liściaste są wspaniałym schronieniem dla ptaków i pożytecznych w ogrodzie owadów oraz rezerwuarem pyłków dla pszczół. Przynoszą więcej korzyści dla przyrody niż popularne żywopłoty iglaste np. z żywotników (Thuja sp.), szybciej rosną i osłaniają nas kiedy tego potrzebujemy, bo spędzamy czas na tarasie, czyli wiosną i latem. A zimą, gdy w ogrodzie raczej nie przebywamy, mogą cieszyć nas kolorem pędów czy pozostałymi liśćmi (derenie czy buki).

Żywopłot nieformowany z tawuły

Sadzenie przebiega w sposób analogiczny jak w przypadku żywopłotów formowanych, jednak odległości miedzy roślinami są nieco większe, w zależności od gatunków i rozmiarów jakie przybierają w naturze.

Najpopularniejsze gatunki stosowane na żywopłoty nieformowane:

• derenie (Cornus sp.) – tolerancyjne co do gleby i światła, ale najlepiej rosną na glebach świeżych i wilgotnych, na stanowisku słonecznym, odporne na mrozy, dekoracyjne pędy zimą
• jaśminowce (Philadephus sp.) – dobrze znoszą zacienienie, gleby przeciętne, ale wtedy mniej kwitną, odporne na mrozy
• forsycje (Forsythia sp.) – miejsca słoneczne, gleby świeże, kwiaty miododajne, wczesne
• głogi (Crataegus sp.) – małe wymagania glebowe, wczesny rozwój liści na wiosnę
• pięciorniki (Potentilla fruticosa) – bardzo odporne na suszę, stanowiska słoneczne, małe wymagania glebowe, odporność na mrozy
• bez czarny (Sambucus nigra) – małe wymagania glebowe, owoce chętnie zjadane przez ptaki, roślina lecznicza
• bez lilak (Syringa vulgaris) – gleby świeże, żyzne, ale dość odporny na suszę, odporność na mróz, stanowiska słoneczne, dobrze znoszą przesadzanie, nawet w starszym wieku
• ałycza (Prunus cerasifera) – odporna na suszę, pięknie kwitnie, schronienie dla ptaków
• tarnina (Prunus spinosa) – małe wymagania glebowe, stanowisko słoneczne, bardzo ciernista, schronienie dla ptaków
• tawuły (Spiraea sp.) – małe wymagania glebowe, światłożądne, odporne na mrozy
• pęcherznice (Physocarpus opulifolius) – gleby zyzne i świeże, dekoracyjne kwiatostany, kwiaty miododajne, zimą sylwetka mało atrakcyjna

Anna Domańska-Maksymowicz

Jesienne prace czas zacząć

Nastała już kalendarzowa jesień, dni robią się coraz bardziej deszczowe i wietrzne. Wieczór też zapada wcześniej. Wszystko wskazuje, że długie wieczory w ogrodzie musimy spędzać już w kurtkach, a na picie porannej kawy na tarasie przygotujmy sobie koc.

Jesień w ogrodzie może być piękna i koniecznie pracowita. Teraz musimy przygotować ogród do zimowego odpoczynku oraz pięknego startu na wiosnę. Przyszły rok zależy od naszych działań teraz. Zatem do pracy, jeśli marzymy o wiosennych i letnich miesiącach na tarasie w otoczeniu pięknych roślin!!!

Co zatem robimy? Przede wszystkim usuwamy przekwitłe już rośliny jednoroczne i dwuletnie, one nie będą już dekoracyjne w następnym sezonie. Robimy miejsce na nowe. Możemy w to miejsce posadzić cebule kwitnących wiosną:  narcyzów, przebiśniegów, a pod koniec września hiacyntów, kosaćcy, krokusów i tulipanów.

By do zimy cieszyć się kolorami w ogrodzie posadźmy wrzosy. Kilka doniczek możemy postawić również na tarasie czy balkonie. nawet spod delikatnego śniegu będą wyglądać interesująco (pamiętajmy jednak, że te w doniczkach nie przetrwają).

Jesień jest też dobrą porą na sadzenie nowych drzew i krzewów, zarówno liściastych jak i iglastych, oraz cięcie pielęgnacyjne, tych które już mamy w ogrodzie.

Jest to też dobry czas na założenie trawnika przed zimą. Tylko pamiętajmy, aby zdążyć przed przymrozkami i nie nawozić preparatami zawierającymi azot.

Temperatury nocne są coraz niższe, zabierzmy zatem wrażliwe rośliny doniczkowe, wystawione latem do ogrodu, aby nie przemarzły.

Aby jesień nie była szara i smutna można przygotować na tarasie czy balkonie kompozycje z wrzosów, kolorowych liści czy dyń. Dynie wprowadzą nas także w nastrój przed Halloween. 

 

Co zrobić, by odpędzić zimę? Wrzosowisko!

Przestańmy narzekać na zimę i pomyślmy o nowych nasadzeniach w ogrodzie i na balkonie. Teraz gdy nie można zacząć prac na zewnątrz, w domowym zaciszu zaplanujmy zakupy roślin, które wzbogacą nasze rabaty oraz donice balkonowe.

Bardzo ciekawą grupą roślin są wrzosy i wrzośce, często postrzegane jako jeden gatunek ze względu na podobny pokrój. Jednak różnią się one czasem kwitnienia – wrzośce, przy sprzyjającej pogodzie kwitną już w marcu, przez kwiecień i maj,

a wrzosy od lipca do października. Zatem posadziwszy je niedaleko siebie, możemy cieszyć się kolorowym wrzosowiskiem przez prawie cały rok, szczególnie, że zasuszone kwiaty zdobią rośliny także zimą. Inną różnicą jest ulistnienie – wrzośce mają liście igiełkowate i  nastroszone, a u wrzosów łuskowate i dość zredukowane.

Jednak oba gatunki tworzą piękne, kolorowe plamy w ogrodzie. Posadzone grupami wśród innych roślin wrzosowatych (różaneczników, azalii) oraz w sąsiedztwie karłowatych sosen czy jałowców stworzą klimat tajemniczego angielskiego wrzosowiska rodem z Wichrowych wzgórz.

Należy jednak pamiętać, że te rośliny wymagają gleby lekkiej, próchniczej o kwaśnym odczynie, którą możemy uzyskać dodając kwaśny torf wysoki oraz przekompostowaną korę sosnową. Wrzosy i wrzośce potrzebują stanowiska słonecznego, aby obficie kwitły, a kwiaty miały intensywne kolory.

Ze względu na płytki system korzeniowy nie zaleca się przekopywania terenu wokół roślin. By ograniczyć wysychanie gleby oraz rozwój chwastów, teren wokół należy wysypać korą sosnową.

Pielęgnacja wrzosów i wrzośców:

• sadzenie w odległości 30-40 centymetrów od siebie (w zależności od odmiany), by po 2-3 latach uzyskać dywan kwiatów,
• co roku przycinanie roślin, aby się ładnie rozkrzewiały – cięcie w połowie pędu, poniżej miejsca, gdzie były kwiaty, można użyć nożyc do żywopłotów (termin: marzec-kwiecień)
• przed zimą obficie podlać oraz uzupełnić korę sosnową, aby tworzyła grubą warstwę, można też okryć agrowłókniną, szczególnie, gdy brakuje okrywy śnieżnej; w czasie odwilży podlewać.

Wrzosy i wrzośce nadają się do uprawy w pojemnikach na balkonach czy tarasach. Dzięki nim możemy stworzyć ciekawe kompozycje wiosenne oraz jesienne, również z innymi roślinami, np. niewielkimi sosenkami nadającymi się do pojemników, np. sosna górska ‘Humpy’ czy sosna bośniacka ‘Smidtii’.

Wymagania glebowe i stanowiskowe są podobne, należy pamiętać o regularnym podlewaniu, gdyż w małych donicach ziemia szybciej wysycha. Także zabezpieczenie zimowe musi być bardzie solidne.

Anna Domańska-Maksymowicz